کاهش ميزان چروکيده شدن دانه هاي غلات در طول فرايند ذخيره سازي
مديريت شرايط بخش فوقاني سيلو امري ضروري در حفظ کيفيت غلات است
براساس نظريه «مهاجرت رطوبت»، زماني که دماي دانههاي غله از هواي بيرون سردتر باشد، هواي موجود بين دانه هايي (هواي بينابيني) که به ديواره سيلو نزديکترند، به سمت لايه هاي بالاتر، مرکز توده غله و در نزديکي خط مرکزي سيلو جابه جا ميشود. زماني که جريان هاي هواي همرفت طبيعي در پلنوم جريان مييابد، هوا رطوبت را به دانه ها منتقل نموده و مجدداً به ديواره هاي سيلو باز ميگرداند.
جريان طبيعي هواي همرفتي
فرآيند هوادهي شامل انتقال گرماي هواي محيط با استفاده از فن ها و همچنين تعديل ميزان رطوبت انبار ميشود. مزيت ايجاد اين جريان همرفتي اجباري اين است که نرخ بالاتر جريان هوا منجر به تسريع زمان خنک شدن دانهها ميگردد. محدوديتي که در اينجا وجود دارد اين است که برخي شرايط خاص آب و هوايي نميتوانند براي دستيابي به ميزاني از خنکشدگيِ مطلوب، مناسب باشند، بهويژه در مناطق استوايي و نيمه استوايي که به دليل شرايط آب و هوايي فرآيند هوادهي خشک موردنياز خواهد بود. زماني که فنها عمل نميکنند، جريانهاي هواي همرفتي طبيعي با سرعت نسبتا پاييني بين غلات به جريان ميافتد.
جريان همرفتي شبيهسازي شده در کامپيوتر به اندازهاي کند است که احتمالا قادر نخواهد بود دماي غله را بلافاصله پس از اينکه محصول در طول دوره ذخيرهسازي زمستاني سرد شده بود، افزايش دهد. در عوض با الگوسازي محيط انبار و فضاي فوقاني بهعنوان لايههاي مرزي قابل نفوذ، جريانهاي همرفتي طبيعي هوا همواره به محيط وارد شده و از انبار و لايه فوقاني بيرون ميرود. هواي موجود در اين نواحي، بسته به فصل سال و زمان روز، مي تواند در سطح بالاتر يا پايينتري از رطوبت نسبي متعادل يا ERH نسبت به حجم غله قرار داشته باشد. اگر هوا، قسمت فوقاني غله را با ميزان بالاتري از ERH نسبت به حجم توده ترک کند و به غلات نزديک به محور مرکزي انبار وارد شود، در اينصورت دانهها به منظور تعديل با جريان هواي همرفتي موجود، رطوبت هوا را جذب خواهند نمود. اگر هوا، قسمت فوقاني را با ميزان پايينتري از ERH ترک کند، در اين صورت دانههاي موجود در قسمت سطحي رطوبت را از دست خواهند داد.
علت پوسته پوسته شدن دانه ها
جريانهاي همرفتي طبيعي هوا که با سرعت پايين از توده غله نزديک به بخش فوقاني خارج شده و يا به آن وارد ميشود، علت اصلي کاهش يا افزايش ميزان رطوبت موجود در انبار است که به ميزان ERH هواي قسمت فوقاني و حجم غله بستگي دارد. جريانهاي همرفتي طبيعي به قدري ناچيزند که با دانههاي موجود در 7-6 فوت اول (8/1 تا 1/2 متر) تعديل ميشود. هواي گرم و مرطوب بخش فوقاني ضمن فعال کردن فرآيند رشد کپک، منجر به کنده شدن پوسته دانهها ميگردد، بهويژه زماني که دانههاي پوچ و بيمغز در زمان پرکردن سيلوها از ساير دانهها جداسازي نشده باشند. اگر ميزان ERH مربوط به هواي سطح فوقاني بيشتر از 65 درصد باشد، کپک در تمامي سطح دانه منتشر ميشود که موجب قالب گرفتن و يا پوسته پوسته شدن دانه در طول سه هفته خواهد شد. اين بسترسازي در درجه اول منجر به از بينرفتن مغز دانه شده و کپکها نيز موجب رها شدن کربندياکسيد، آب و گرما خواهند شد. آب و گرما موجب افزايش نسبي رطوبت به ميزان 65 تا 75 درصد در دانههايي ميشود که در نزديکي عامل کپک وجود دارند و همين امر نيز موجب افزايش گسترش کپک ميگردد. همچنان که انتشار کپک ادامه مييابد، دانهها شروع به چسبيدن ميکنند و در نهايت، لايه ضخيمي از دانههاي کپکزده ايجاد ميشود. زماني که اين پديده اتفاق ميافتد، هوا ديگر قادر نخواهد بود که به درون دانه ها نفوذ کند.
با تهويه مناسب هواي فوقاني انبار، ميزان ERH هوا کنترل خواهد شد. با توجه به جريانهاي همرفتي طبيعي و چگالش، اين امر منجر به کاهش انباشت رطوبت در لايه هاي بالايي غلات مي شود. در برخي از سازهها، تهويه منفعل ممکن است براي مديريت مؤثر تعامل بين هوا و دانههاي غلات در بخش فوقاني، کافي نباشد. در اينگونه موارد، آن دسته از مکندههاي برقي توصيه ميشوند که مستقل از فنهاي هواده عمل نموده و ترجيحاً از يک کنترل کننده اتوماتيک استفاده ميکنند. به کارگيري مکندههاي برقي هوا براي يک بازه زماني کوتاه حدوداً در زمان غروب خورشيد و زماني که سقف فلزي سيلوها به سرعت سرد ميشود، معمولا موجب کاهش پتانسيل ايجاد چگالش ميشود.
سرد نگهداشتن دانه هاي خنک در طول تابستان
در گذشته توصيه ميشد که دماي دانه هاي غله را بين 10 تا 20 درجه فارنهايت (5 تا 10 درجه سلسيوس) نسبت به متوسط درجه حرارت محيطي هر منطقه جغرافيايي نگهداري کنند تا بدين ترتيب، احتمال ايجاد “مهاجرت رطوبت” از طريق جريان همرفتي طبيعي هوا کاهش يابد. با اين حال، بسياري از مديران ذخيره سازي غلات در آمريکاي شمالي توانستند با موفقيت غلات خنکي را که در زمستان ذخيره شده بود، در ماههاي گرم تابستان و بدون گرم کردن مجدد توده غله با استفاده از فرآيند هوادهي، نگهداري نمايند. بهکارگيري فنهاي هوادهي در فصل بهار، به علت هدر رفتن رطوبت منجر به چروکيده وخشک شدن دانه ها ميشود. آببندي دريچه ورودي فنها در زماني که کار نميکنند، احتمال انتقال رطوبت، گرمشدن نابه هنگام دانه ها و نفوذ آفات و جوندگان به درون انبارها را کاهش ميدهد.
اين نتايج ميتواند براي مديران بخش ذخيرهسازي غلات بسيار مثمرثمر باشد. دانههاي غلات ميتوانند در طول دوره ذخيره سازي تابستانه و ضمن حفظ کيفيت دانهها، کاهش چروک شدن دانه ها و ممانعت از رشد عوامل فساد و حشرات، به صورت خنک نگهداري شوند.
تاریخ: شنبه ١٠ تير ١٣٩٦ ساعت: ١٠:٠٢
پربازدیدترین
گزارش
آخرین اخبار
نرخ ارز
گفتگو
نظرسنجی
|