سال‌هاست که آسیابانان کشورمان با انتقاد از روش حمایتی دولت از کشاورزان (خرید تضمینی)، بر آزادسازی صنعت گندم و آرد تأکید می‌ورزند.مسلماً پیش‌نیاز تولید یک آرد کیفی، ماده اولیه مرغوب خواهد بود که با آزادسازی صنعت گندم، این امر محقق خواهد شد.
دولت سالیانه یارانه هنگفتی را برای خرید تضمینی گندم اختصاص می‌دهد در حالی که با تغییر معیارهای خرید به عوامل کیفی دانه گندم (تخصیص این یارانه در سایر بخش‌های کشاورزی تأمین ادوات و نیازهای اولیه تولید)، بستر رقابت را میان کشاورزان ایجاد نموده و در آن صورت، خرید تضمینی کیفی،عملی خواهد شد.
در ادامه با تعدادی از مدیران کنترل کیفیت ادارات غله و خدمات بازرگانی در کشور در این راستا به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند؛

*اولین اقدام ضروری در راستای ارتقاء کیفیت خرید تضمینی، حذف تعاون روستایی است

جعفری، مدیر کنترل کیفیت غله و خدمات بازرگانی استان زنجان در گفت‌وگو با غلات نیوز بیان کرد: در راستای خرید کیفی گندم، اولین اقدام ضروری این است که مراکز خرید مباشر (مراکز تعاون روستایی) حتی‌الامکان حذف شوند (البته وجود مراکز تعاون روستایی در مناطق دورافتاده‌ای که کشاورز باید مسافت بسیار طولانی را تا تحویل گندم به مراکز خرید دولتی طی کند، ضروری است منتها مراکز تعاون روستایی استانداردهای لازم برای خرید تضمینی گندم را ندارند).
ویادامه داد: متأسفانه مراکز تعاون روستایی از امکانات مناسب خرید از جمله تشکیلات استاندارد ذخیره‌سازی، آزمایشگاه مفصل و کارشناسان آزمایشگاهی با تحصیلات مربوطه برخوردار نیستند.
جعفری افزود: اگرچه در استان زنجان پیش از آغاز عملیات خرید تضمینی، کلیه پرسنل مراکز تعاون روستایی بر اساس آخرین دستورالعمل‌های مرکز پژوهشکده غلات تحت آموزش قرار می‌گیرند اما مجموعاً در مقایسه با سیلوهای ملکی، سیلوهای خصوصی و کارخانه‌های آرد، مراکز تعاون روستایی در سطح پایین‌تری از کیفیت قرار دارند.
مدیر کنترل کیفیت غله و خدمات بازرگانی استان زنجان در ادامه با بیان اینکه اولویت خرید تضمینی گندم در کشور باید با مراکز ملکی باشد، تصریح کرد: علاوه بر اینکه این امر موجب صرفه‌جویی هزینه برای دولت می‌شود، بر کیفیت خرید نیز اثرگذار است. در واقع با توجه به اینکه عوامل خرید در مراکز دولتی از دولت انتخاب می‌شوند، نظارت بر خرید دقیق‌تر خواهد بود.
مراکز خصوصی همواره به جای کیفیت، کمیت را مد نظر قرار می‌دهند، در نتیجه برای اینکه سیلوهایشان پر شود و حداکثر خرید را انجام دهند، آن‌طور که باید به کیفیت گندم‌های خریداری شده توجهی نمی‌کنند.

*خرید تضمینی کیفی، هزینه‌بر است
در ادامه، حیدرپور، مدیر کنترل کیفیت اداره کل غله و خدمات بازرگانی لرستان به غلات نیوز گفت: شرایط گندم‌های تولیدی در کشورمان به جز برخی از استان‌ها، در رده دوم و سوم قرار دارد و با این حال خرید گندم‌ها برحسب کیفیت امکان‌پذیر نیست.
وی افزود: دستگاه‌هایی که برای خرید کیفی لازم است (به فرض مثال دستگاه سنجش پروتئین)، هزینه‌بر است. در عین حال اینکه بسیار زمان‌بر بوده و با توجه به اینکه پروسه عملیات خرید تضمینی گندم باید به سرعت انجام گیرد، زمان، اجازه سنجش پروتئین‌های دانه‌های گندم را هنگام خرید به مدیران کنترل کیفیت نخواهد داد.
حیدرپور با اشاره به اینکه روش فعلی خرید تضمینی اجازه خرید کیفی به ما نخواهد داد، ادامه داد: در حال حاضر بر اساس جدول پاکی خرید، زمانی گندم‌ها نامتعارف محسوب می‌شوند که انحراف افتی داشته باشند و در غیر این‌صورت گندم‌ها با هر شرایطی باید از کشاورزان خریداری شود و طبیعتاًبا توجه به آنچه در جدول پاکی ذکر شده، گندم‌های خریداری شده درصد مناسب پروتئین را دارا نیستند.

* ضرورت سرمایه‌گذاری در مسیر خرید تضمینی کیفی
در بخش دیگری از این گزارش، خیابانی، مدیر کنترل کیفیت اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان اردبیل ابراز کرد: سال‌های طولانی است که خرید تضمینی گندم به شکل سنتی و پیش پا افتاده انجام می‌شود لذا لازم است در این بخش، سرمایه‌گذاری صورت گرفته و از سیستم‌های پیشرفته در امر خرید گندم بهره‌گیری شود، مانند دستگاه نمونه‌بردار اتوماتیک و دستگاه پیشرفته اندازه‌گیری پروتئین و رطوبت.
خیابانی در ادامه گفت: ضروری است کسانی که به عنوان افت‌زن و مسئول بخش آزمایشگاه هنگام عملیات خرید تضمینی گندم انجام وظیفه می‌کنند، حتماً از فارغ‌التحصیلان کشاورزی وکارشناسان ذی‌ربط و آموزش‌دیده و بی‌طرف باشند تا معیارها و استانداردهای خرید را رعایت نمایند.
وی ادامه داد: در واقع عوامل نظارتی از جمله عاملان تشخیص و ذی‌حساب که در مراکز خرید مستقر می‌شوند، باید از دستگاه‌های بی‌طرف و خیلی زبده باشند تا اشکالات خرید را برطرف نمایند در صورتی که متأسفانه اغلب از سازمان جهاد کشاورزی انتخاب می‌شوند که این افراد بر خرید هر نوع گندم با هر درجه کیفیتی، تأکید می‌ورزند.